Begraafplaats aan de Hengelosestraat

In de jaren 1565 en 1566  werd Oldenzaal door de pest getroffen. In 1606 gebeurde dat opnieuw. Er bezweken toen zoveel mensen aan de ziekte dat het kerkhof op het Plechelmusplein de lijken niet meer kon bergen. Daarom werden de doden buiten de Deurningerpoort begraven. 

Zoals gebruikelijk was dus de eerste begraafplaats (kerkhof) rondom de Plechelmuskerk.

Tussen 1828 en 1920 waren er begraafplaatsen buiten de Steenpoort, dus tussen de Spoorstraat, Carmelstraat en Berkstraat.

 

Dit is een foto van de Spoorstraat. Voor de kiosk zien we twee pilaren.

Dat was de ingang naar de begraafplaats. Ook achter de kiosk zien we graven.

Later kwam hier een  supermarkt van Albert Hein. Nu staan hier woningen.

 

Foto uit het boek: De glimlach van Oldenzaal door Wim Timmers

Twintig jaar later werden enkele geestelijke en een Oldenzaalse familie herbegraven, waardoor de mogelijkheid ontstond om het terrein ter herbestemmen voor woningbouw.  

In 1979 werd de Nederlandse Hervormde Begraafplaats aan de Spoorstraat ontruimd. Aangenomen werd dat ook het Rooms-katholieke gedeelte was ontruimd. Maar na een inventariserend veldonderzoek  in 2012 door middel van proefsleuven kwam vast te staan dat dit niet het geval was. In drie proefsleuven zijn 109 geordende graven aangetroffen met daarin kisten en menselijke skeletten. 
Aan de hand van een aantal metaalvondsten kan worden opgemaakt dat vooral tussen eind 18e en begin 19e eeuw een grote verandering in gebruiken plaats heeft gevonden, kisten werden gedecoreerd met sierbeslag en overledenen kregen enkele persoonlijke bezittingen zoals heilige penningen en rozenkransjes mee in de kist.

Het Nederlands Hervormd kerkhof  aan de Spoorstraat 26-6-1979   (foto archieftwente.nl).

 Het sleuvenonderzoek.

De rooms-katholieke begraafplaats aan de Hengelosestraat werd in 1910 gesticht, vlak bij de plaats waar in 1606 de pestlijders werden begraven.

Ingang room-katholiek gedeelte

Een gekruisigde Jezus Christus In het middenpad laat duidelijk zien dat we op het rooms-katholieke gedeelte van de begraafplaats zijn.

Ook zijn er gedenkzuilen opgericht ter herinnering van het dood geboren kind.

In 1925 volgde een uitbreiding naar het ontwerp van L.A. Springer met een hervormd gedeelte. Het indrukwekkende poortgebouw is ontworpen door Karel Muller. Het bouwwerk wordt gedomineerd door een hoger opgaande, zich verjongende, vierkant middenpartij. De zijvleugels zijn voorzien van spaarbogen.  

Het poortgebouw staat op de lijst van rijksmonumenten

Binnen in de poort is een gedachtenistegel in gemetseld voor Mevr. A.W.C. Gelderman.

Mede doordat het bouwsel is ontworpen door de heer Karel Muller, die meerdere bouwwerken voor de familie Gelderman heeft gerealiseerd, mogen we aannemen dat ook  Gelderman de ingang heeft gefinancierd.

Op de foto zien we het baardhuisje. Hier werd de overledene opgebaard. Nu is er een plek waar je in het boek een herinnering, gedicht etc. kunt achterlaten.

Brievenbus voor "Post naar de Hemel".

Totaal liggen er 16 Oorlogsgraven. De graven bevinden zich op twee verschillende gedeeltes.

In het oude Nederlands-Hervormde gedeelte liggen 13 soldaten uit het Gemenebest, die allen gesneuveld zijn in de laatste fase van de strijd om Nederland in de Tweede Wereldoorlog. (foto: links)


In het Oude Rooms-Katholieke gedeelte liggen drie Oorlogsgraven van het Gemenebest, twee van hen zijn soldaten die zijn gesneuveld in de laatste fase van de strijd om Nederland in de Tweede Wereldoorlog. En één graf is van een Canadese vliegenier die omkwam in januari 1945. (foto links)

Op het Hervormde gedeelte bevindt zich een urnenmuur. Geplaatst 2008.                      

Nu is het een gemeentelijke begraafplaats.

bronnen:

boek: Een geschiedenis van Oldenzaal door Mr. G.J.J.W.Weustink

boek: Oldenzaal Een eeuw foto's en herinneringen door Mr. G.J.J.W. Weustink

Site: https://easy.dans.knaw.nl/ui/datasets/id/easy-dataset:48967